शहरी भागातील गरीब रहिवाश्यांची गरज लक्षात घेता हि योजना चार घटकातून योजनेची अंमलबजावणी करणेत येते.
घटक क्र.१- आहे तेथेच झोपडपट्टीचा विकास
या घटकांतर्गत जमीन एक साधन म्हणून वापर करून पात्र झोपडपट्टी धारकांसाठी झोपडपट्टी मधील व्याप्त जमिनीचा उपयोग करून तेथील रहिवाश्यांना सर्व शहरी निवासी सुविधांनी खाजगी भागीदारीच्या सहाय्याने घरे पुरवणे. झोपडपट्टी मधील रहिवाश्यांना केंद्र शासन व राज्य शासनामार्फत एकूण २.०० लाख रुपये अनुदान सहाय्य म्हणून पुरविले जाते.
घटक क्र.२- पतआधारित अनुदानामार्फत परवडणारी घरे
या घटकांतर्गत पात्र शहरी गरीब लोकांना अनुदान (EWS/LIG)घरांचे अधिग्रहण व बांधकाम करण्यसाठी घेतलेल्या गृह कर्जात दिले जाते.आर्थिकदृष्ट्या मागास घटक (EWS) व अल्प उत्पन्न घटक (LIG) यांच्यातील लाभार्थी बँका,गृहकर्ज देणाऱ्या कंपन्या अशा संस्थाकडून घेतलेले गृहकर्ज हे त्यावरील व्याजास ६.५० टक्के दराने १५ वर्ष मुदत कालावधी साठी पात्र असेल.हे अनुदान केवळ ६ लाख रुपये पर्यंतच्या गृहकर्जावर असेल.
घटक क्र.३- भागीदारी तत्वावर परवडणारी घरे
या घटकांतर्गत आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटकांना परवडणाऱ्या दराने घरे उपलब्ध करून देणेत येते.राज्य शासन व स्थानिक संस्था त्यांच्या नियुक्त एजन्सी मार्फत अथवा खाजगी क्षेत्राबरोबर भागीदारी करून परवडणारा घरकुल प्रकल्प प्रस्थापित करते.प्रकल्पातील घरांची किंमत पारदर्शक प्रणाली द्वारे निश्चित केली जाते.त्यापैकी आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटकांतील कुटुंबास केंद्र शासनमार्फत १.५० लाख व राज्य शासनामार्फत १.०० लाख असे एकूण २.५० लाख रुपये अनुदान सहाय्य म्हणून पुरविले जाते.उर्वरित रक्कम लाभार्थ्यान मार्फत अदा केली जाते.
घटक क्र.४- वैयक्तिक घरकुल बांधण्यास अनुदान
या घटकांतर्गत आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटकातील पात्र कुटुंबाना स्वतःच्या मालकीच्या जागेवर नवीन घर बांधणी तसेच स्वतःचे कच्चे घर पाडून नवीन बांधकाम करण्यास मदत पुरवली जाते. केंद्र शासनमार्फत १.५० लाख व राज्य शासनामार्फत १.०० लाख असे एकूण २.५० लाख रुपये अनुदान सहाय्य म्हणून पुरविले जाते. ह्या घटकांतर्गत पात्र लाभार्थीची स्वतःच्या जमिनीचा मालकी पुरावा,बांधकाम आराखडा व इतर आवश्यक कागदपत्रांची शहनिशा करून हा लाभ दिला जातो.
प्रधानमंत्री आवास योजनेचा उद्देश
केंद्र सरकारने सर्वांसाठी घरे प्रधानमंत्री आवास योजना(शहरी ) या संकल्पनेतून शहरी भागातील आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटक/ अल्प उत्पन्न घटकातील गरीब रहिवाश्यांना सर्व सोयीयुक्त पक्की घरे मिळवी व रहिवाश्यांच्या निवासाच्या समस्यांचे समाधान व्हावे या उद्देशाने ही योजना सुरु केली आहे.
सर्वांसाठी घरे प्रधानमंत्री आवास योजना(शहरी )या योजनेची अंमलबजावणी शहरी विभागात होईल.यासाठी केंद्र सरकार,राज्य सरकारच्या माध्यामतून पात्र कुटुंबाना/लाभार्थ्यांना घरे बांधण्यासाठी स्थानिक संस्थाना मदत पुरवेल.
१) लाभार्थी/कुटुंबामध्ये पती,पत्नी व त्यांची अविवाहित मुले आणि मुलांचा समावेश असेल.
२) लाभार्थी/कुटुंबातील कोणत्याही व्यक्तीच्या नावे संपूर्ण भारतात कोठेही पक्के घर नसावे.
३) योजने अंतर्गत सर्व प्राथमिक सुविधांनी युक्त ३० चौ.मी.चटई क्षेत्र बांधकामास अर्थसहाय्य देण्यात येते. प्राथमिक सुविधांमध्ये पिण्याचे पाणी,प्रसाधन,सांडपाणी व्यवस्था,रस्ते,विद्युत पुरवठा इत्यादी सोयींचा समावेश होतो.
४) या योजनेतून बांधण्यात येणाऱ्या घराचा नकाशा बांधकाम नियामवली नुसार असावा.बांधण्यात येणाऱ्या घरामध्ये प्रसाधनगृह असणे आवश्यक आहे.
५) बांधकाम संरचना ही भूकंपरोधक तसेच पूर,चक्रीवादळ सारख्या आपत्ती पासून बचाव करण्यास पात्र असावीत.
६) ह्या योजने अंतर्गत बांधण्यात येणारी घरे कुटुंबातील स्त्री-पुरुष यांच्या संयुक्त नावे केली जातील.
शहरी भागातील गरीब रहिवाश्यांची गरज लक्षात घेता हि योजना चार घटकातून योजनेची अंमलबजावणी करणेत येते.
घटक क्र.१- आहे तेथेच झोपडपट्टीचा विकास
या घटकांतर्गत जमीन एक साधन म्हणून वापर करून पात्र झोपडपट्टी धारकांसाठी झोपडपट्टी मधील व्याप्त जमिनीचा उपयोग करून तेथील रहिवाश्यांना सर्व शहरी निवासी सुविधांनी खाजगी भागीदारीच्या सहाय्याने घरे पुरवणे. झोपडपट्टी मधील रहिवाश्यांना केंद्र शासन व राज्य शासनामार्फत एकूण २.०० लाख रुपये अनुदान सहाय्य म्हणून पुरविले जाते.
घटक क्र.२- पतआधारित अनुदानामार्फत परवडणारी घरे
या घटकांतर्गत पात्र शहरी गरीब लोकांना अनुदान (EWS/LIG)घरांचे अधिग्रहण व बांधकाम करण्यसाठी घेतलेल्या गृह कर्जात दिले जाते.आर्थिकदृष्ट्या मागास घटक (EWS) व अल्प उत्पन्न घटक (LIG) यांच्यातील लाभार्थी बँका,गृहकर्ज देणाऱ्या कंपन्या अशा संस्थाकडून घेतलेले गृहकर्ज हे त्यावरील व्याजास ६.५० टक्के दराने १५ वर्ष मुदत कालावधी साठी पात्र असेल.हे अनुदान केवळ ६ लाख रुपये पर्यंतच्या गृहकर्जावर असेल.
घटक क्र.३- भागीदारी तत्वावर परवडणारी घरे
या घटकांतर्गत आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटकांना परवडणाऱ्या दराने घरे उपलब्ध करून देणेत येते.राज्य शासन व स्थानिक संस्था त्यांच्या नियुक्त एजन्सी मार्फत अथवा खाजगी क्षेत्राबरोबर भागीदारी करून परवडणारा घरकुल प्रकल्प प्रस्थापित करते.प्रकल्पातील घरांची किंमत पारदर्शक प्रणाली द्वारे निश्चित केली जाते.त्यापैकी आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटकांतील कुटुंबास केंद्र शासनमार्फत १.५० लाख व राज्य शासनामार्फत १.०० लाख असे एकूण २.५० लाख रुपये अनुदान सहाय्य म्हणून पुरविले जाते.उर्वरित रक्कम लाभार्थ्यान मार्फत अदा केली जाते.
घटक क्र.४- वैयक्तिक घरकुल बांधण्यास अनुदान
या घटकांतर्गत आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटकातील पात्र कुटुंबाना स्वतःच्या मालकीच्या जागेवर नवीन घर बांधणी तसेच स्वतःचे कच्चे घर पाडून नवीन बांधकाम करण्यास मदत पुरवली जाते. केंद्र शासनमार्फत १.५० लाख व राज्य शासनामार्फत १.०० लाख असे एकूण २.५० लाख रुपये अनुदान सहाय्य म्हणून पुरविले जाते. ह्या घटकांतर्गत पात्र लाभार्थीची स्वतःच्या जमिनीचा मालकी पुरावा,बांधकाम आराखडा व इतर आवश्यक कागदपत्रांची शहनिशा करून हा लाभ दिला जातो.
प्रधानमंत्री आवास योजना कक्ष ( City Level technical Cell )
कक्षात मंजूर पदाची संख्या : ०१
मंजूर पदाचे नाव : स्थापत्य अभियंता
प्रधानमंत्री आवास योजना कक्षाचे कामकाज
१. योजनेच्या अंमलबजावणी साठी माहित फलक,संदेश प्रसारण याद्वारे जनजागृती व लाभार्थी मेळावे आयोजित करणे.
२. घरकुलांचे उद्दिष्ट पूर्ण करण्याच्या अनुषंगाने सर्व घटकांतर्गत घरकुलांचे प्राथमिक सर्वेक्षण करून अर्ज स्वीकारणे व स्थळ पाहणी करणे.
३. प्राप्त अर्जांची छाननी करून पात्र लाभार्थ्यांचा सविस्तर प्रकल्प अहवाल मंजुरीसाठी शासनास सादर करणे.
४. मंजूर लाभार्थ्यांना बांधकाम परवाना देणे व घरकुल बांधकाम बाबत माहिती देणे.
५. मंजूर लाभार्थ्यांना निधी वितरण कार्यपद्धती व इतर तांत्रिक बाबी संदर्भात मार्गदर्शन देणे.
६. लाभार्थ्यांना मंजूर झालेल्या निधी मागणी साठी शासनांकडे वेळोवेळी पाठपुरावा करणे.
७. लाभार्थ्यांची स्थळ पाहणी करून बांधकामच्या प्रगतीची माहिती घेणे व बांधकामच्या प्रगतीनुसार लाभार्थ्यांना निधी वाटप करणे.
८. मंजूर लाभार्थ्यांची भौतिक व आर्थिक प्रगतीचा अहवाल,निधी उपयोगिता प्रमाणपत्र इत्यादी माहिती शासनास सादर करणे.
प्रधानमंत्री आवास योजनेची सद्यस्थिती
प्रधानमंत्री आवास योजना संधर्भातील नवीन माहिती (ब्लॉग)
येणारा गुढी पाडवा सण नवीन घरात साजरा करण्याचे प्रशासकांचे लाभार्थ्यांना आवाहन